Glisemik İndeks basit tanımıyla karbonhidratların, kandaki glükoz düzeylerine olan etkisini ölçme sistemidir. Bu kavram, hangi besinlerin diyabetliler için daha uygun olduğunu araştıran doktorların çalışmaları sonucu 1980-81 yıllarında ortaya çıkmıştır.

Bedenimize enerji sağlayan karbonhidratlar, basit (beyaz şeker gibi) ve kompleks (patates gibi) karbonhidratlar olarak ikiye ayrılır. Bazı besinlerdeki karbonhidratlar yapılarından dolayı kan şekerini farklı derecelerde yükseltir. Glisemik indeksi düşük olan besinler daha uzun süre tok kalmamızı sağlarken; glisemik indeksi yüksek olan besinler kandaki insülin miktarını hızla yükseltir ve hızla düşürür,bu da daha çabuk acıkmaya neden olur. Bu, bir yandan yağlanma yani kilo almaya, bir yandan da pankreasın insülin miktarını ayarlamak için aşırı insülin üretmesine ve sonuçta da diyabetin ortaya çıkmasına, hipertansiyona ve hatta damar sertliğine yol açar.

Besinlerin Glisemik İndeks Tablosu

Sınıflandırma

Gİ Düzeyi

Örnek Besinler

Düşük Gİ

55 veya daha az

 barbunya, nohut, mercimek, fındık, elma, portakal, makarna, kepekli ekmek, kuru fasulye

Vasat Gİ

56 – 69

esmer pirinç, şeker kamışı, muz(ham), dondurma, fırında patates,çavdar ekmeği

Yüksek Gİ

70 veya daha yüksek

patates, beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz şeker, işlenmiş meyve suları, muz(olgun), karpuz, krakerler, mısır cipsi, mısır gevreği

Düşük glisemik indekse sahip olan besinler glükozun daha yavaş ve düzenli salınımı sağlarken, yüksek glisemik indekse sahip besinler kandaki glükoz düzeylerini hızla yükseltir. Besinlerin Gİ değerleri; onların olgunluklarına, saklanma sürelerine, nasıl pişirildiklerine ve işlemden geçme şekline göre değişebilir.

Mutlak bilgi olarak görülmemesi gerektiği ifade edilen glisemik indeks tabloları her zaman tek başına bir kriter değildir ve aşağıdaki gerekçelerden dolayı zaman zaman eleştirilir.

  • Besinlerin Gİ değerleri kandaki glikoz düzeylerine, insülin direncine bağlı olarak kişiden kişiye değişebildiği gibi, aynı kişi için günden güne de değişiklik gösterebilir.
  • Karışık öğünlerdeki Gİ değerlerini tespit etmek güçtür. Mesela yağ ve proteinler, öğünün midede daha uzun kalmasını sağlayarak besinin Gİ değerlerini düşürebilir.
  • Tablolarda yer alan Gİ değerleri, sadece 50 gramlık porsiyonlar için hesaplanmıştır.

Örnek Glisemik İndeks Diyet Listesi İçin Tıklayın